ทำไมฮิตเลอร์จึงเกลียดนาซี ?

ทำไมฮิตเลอร์จึงเกลียดนาซี ?

*************
หมายเหตุ: อ่านเวอร์ชั่น Blockdit ได้จากลิงก์นี้ครับ https://www.blockdit.com/articles/5df05102c0a5c12b637c2c5a

*************

ทุกวันนี้เวลาพูดถึงชื่อของฮิตเลอร์ เชื่อว่าคนส่วนใหญ่จะนึกถึงคำว่านาซีควบคู่กันขึ้นมาด้วย เพราะเราคุ้นเคยกันดีว่า ฮิตเลอร์เป็นหัวหน้าของพลพรรคนาซี

แต่รู้ไหมครับว่า ความจริงแล้วฮิตเลอร์เกลียดคำว่า นาซีมาก ถึงขนาดว่าสมัยที่เขามีชีวิตอยู่ ถ้าได้ยินใครเรียกพวกเขาด้วยคำนี้ จะต้องถึงขั้นมีการลงโทษกันเลยทีเดียว

จะเข้าใจเรื่องราวว่า ทำไมฮิตเลอร์เกลียดนาซี และทำไมทุกวันนี้ใครๆก็เรียกเขาว่านาซี
เราต้องย้อนเวลากลับไปที่ อาณาจักรโรมันกันครับ

ตอนที่ 1 กำเนิด Ignatius

ในยุคสมัยที่โรมันยังเรืองอำนาจนั้น ตอนนั้นโลกยังไม่มีคำว่า นาซี แต่มีคนที่ชื่อ Ignatius (Egnatius อิกนาทิอุส)
แล้วก็ไม่ได้มีแค่คนเดียวที่ชื่อนี้ แต่มีคนจำนวนมากที่ชื่อนี้ เพราะชื่อ Ignatius เป็นชื่อที่ชาวโรมันนิยมตั้งให้กับลูกชายประมาณนึง (อาจจะมีรากศัพท์ร่วมกับคำว่า ignite ที่แปลว่า จุดประกาย หรือ ไฟ หลักฐานไม่แน่ชัดนักนะครับ)

ในเวลาต่อมา จักรวรรดิ์โรมันที่เคยยิ่งใหญ่ก็ล่มสลายลง

หนึ่งพันกว่าปีต่อมาก็มีคนที่ชื่อ Ignatius คนหนึ่งเกิดขึ้น ….

ตอนที่ 2 กำเนิด Ignatius of Loyola

หลังจากจักรวรรดิ์โรมันที่เคยยิ่งใหญ่ พื้นที่ซึ่งเคยเป็นอาณาจักรโรมันก็แตกสลายกลายเป็นดินแดนที่ปกครองตัวเองเล็กๆน้อยๆมากมาย

คนที่เคยใช้ภาษา ลาติน ร่วมกันในดินแดนต่างๆ เมื่อติดต่อกันน้อยลง นานเป็นร้อยปี พันปี ภาษาของแต่ละถิ่นก็ค่อยๆเพี้ยนไป
จนเกิดเป็นภาษาต่างๆที่เรียกว่า ภาษาในกลุ่มโรมานซ์ (Romance language เพราะมาจาก โรมัน) เช่น อิตาลี ฝรั่งเศส สเปน ฯลฯ

ชื่อของคนโรมันอย่าง Egnatius ก็วิวัฒนาการเกิดเป็นชื่อในภาษาต่างๆมากมาย เช่น Ignace, Ignacio, Ignasio, Ignazio, Ignasi, Inácio, Ignațiu, Ignácz เป็นต้น

แล้วในปีค.ศ.1491 ก็มี Ignatius คนสำคัญเกิดขึ้น เพราะเขาคนนี้ วันหนึ่งจะกลายเป็นนักบุญ Saint Ignatius of Loyola

ใครที่คุ้นเคยกับประวัติศาสตร์ของยุโรปดี เชื่อว่าต้องรู้จักกับนักบุญท่านนี้ เพราะท่านเป็นผู้นำคนสำคัญที่นำไปสู่เหตุการณ์ที่ปัจจุบันเรารู้จักกันในชื่อว่า Counter- Reformation

แต่ถ้าไม่คุ้นเคยก็ไม่เป็นไรครับ ผมจะเล่าเหตุการณ์ที่สำคัญของประวัติศาสตร์ยุโรปนี้ให้ฟังแบบย่อๆ

ตอนที่ 3 กำเนิดนิกายโปรเตสแตนท์ (Protestant Reformation)

ในช่วงเวลาที่นักบุญ Igantius ท่านนี้เกิดมานั้น

ภายในวงการศาสนาคริสต์นิกายคาทอลิกกำลังอยู่ในช่วงตกต่ำจากคอรัปชั่น มีการขายใบไถ่บาป หรือที่เรียกว่า Indulgence (ประมาณแก้กรรม) เพื่อนำเงินไปสร้างโบสถ์ วิหารและมหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ นักบวชละเลยธรรมวินัย หมกมุ่นแต่กับทางโลก

จนสุดท้ายนักบวชชาวเยอรมันคนหนึ่ง ชื่อ มาร์ติน ลูเธอร์ (Martin Luther) ทนไม่ได้ลุกขึ้นมาปลุกระดมให้มีการปฏิรูปศาสนา
จากตอนแรกที่ต้องการให้ปฏิรูปสุดท้ายกลายเป็นการปฏิวัติแทน
ซึ่งในปัจจุบันเราเรียกเหตุการในช่วงนั้นว่า Protestant reformation จากคำว่า Protest ที่แปลว่าประท้วง

ผลสุดท้าย เกิดเป็นนิกายใหม่แยกออกมาคือ นิกายโปรเตสแตนท์ (และอื่นๆตามมาอีกมากมาย)

และนั่นเป็นจุดเริ่มต้นของความขัดแย้งระหว่างนิกายโปรเตสแตนท์ และคาทอลิก ที่จะรบกันไปอีกนาน คนตายไปหลายล้าน
แต่เหตุการณ์เหล่านั้นเป็นเรื่องของอนาคตที่ไม่ค่อยเกี่ยวกับเรื่องของเราในตอนนี้นัก

ที่เล่ามานี้พอให้เห็นภาพพื้นหลังคร่าวๆก่อนที่ Ignatius ของเราจะเข้ามาในวงการศาสนาครับ

ตอนที่ 4 กำเนิดเยูซอิต (Counter Reformation)

อิกเนเชียส เมื่อเติบโตขึ้นมาเป็นหนุ่ม เส้นทางชีวิตของเขาห่างไกลจากการเป็นนักบุญมาก เพราะเส้นทางที่เขาเลือกคือ การเป็นอัศวิน
แล้วอัศวินอิกเนเชียสในวัยหนุ่ม ไม่ใช่อัศวินธรรมดา แต่เป็นอัศวินที่ขึ้นชื่อในเรื่องความห้าวหาญและบ้าบิ่นอย่างมาก

ครั้งหนึ่งขณะออกรบเขาพลาดท่าโดนทำร้ายได้รับบาดเจ็บจนต้องนอนพักรักษาตัวเป็นระยะเวลานาน ระหว่างที่รู้สึกเบื่อๆ ขณะนอนพักฟื้น เขาก็แก้เบื่อด้วยการไปหาหนังสือมาอ่าน

แรกทีเดียวเขาอยากอ่านเรื่องราวที่เกี่ยวกับอัศวิน นักรบ แต่หาหนังสือแนวนี้ใกล้ๆตัว ไม่ได้ จึงจำใจต้องอ่านหนังสือเกี่ยวกับชีวประวัติของนักบุญต่างๆ แทนแต่หนังสือที่อ่านแก้เซ็งกลับกลายเป็นว่าสร้างความประทับใจขึ้นมาอย่างมากมาย

ถึงขนาดที่เปลี่ยนทิศทางชีวิต ทิ้งวงการอัศวินหันเข้าสู่วงการศาสนาอย่างเต็มตัว

ช่วงเวลาที่ Ignatius หันมาสนใจในศาสนาเป็นช่วงเวลาหลังจาก Protestant reformation เพิ่งจะเกิดขึ้นได้ไม่นาน

เนื่องจากความประทับใจของ Ignatius เกิดขึ้นจากเหล่านักบุญในนิกายคาทอลิก Ignatius จึงเลือกที่จะเข้าข้างฝ่ายของคาทอลิก
แต่ขณะเดียวกันเขาก็เห็นด้วยกับโปรเตสแตนท์ว่า ถึงเวลาแล้วที่ต้องมีการปฏิรูปศาสนา

หลังจากนั้น Ignatius ก็เดินทางศึกษาพระธรรมเพิ่มเติมที่กรุงปารีส
จึงได้พบกับเพื่อนๆ คนหนุ่มอีกหกคนที่มีแนวคิดคล้ายๆ กันจึงรวมตัวกันก่อตั้งเป็นกลุ่ม หรือที่เรียกว่า order ขึ้น

แต่ระดับอัศวินเก่าผู้ห้าวหาญจะตั้งกลุ่มหรือชมรมทั้งที จะทำแบบธรรมดาๆ คงไม่ได้กลุ่มของ Ignatius จึงเรียกตัวเองว่า เป็นกองกำลังของพระเยซู หรือเยซูอิต (Society of Jesus หรือ Jesuits)

กลุ่มเยซูอิตของ Ignatius มีกฎปฏิปัติที่เคร่งครัดเหมือนวินัยของทหาร
ทุกคนปฏิญานตนว่าจะไม่สนใจเงินทอง จะอยู่อย่างยากจน จะยึดถือพรหมจรรย์ ทำงานช่วยเหลือคนจนและคนเจ็บป่วย
เน้นการออกเดินทางเพื่อเผยแพร่ศาสนาตามคำสอนที่ถูกต้อง
อุทิศทำงานทุกอย่างตามพระประสงค์ขององค์พระสันตะปาปาอย่างเคร่งครัด (ลักษณะเดียวกับที่ทหารเชื่อฟังผู้บังคับบัญชา)

การปฏิรูปที่นำโดย Ignatius ในปัจจุบันเรารู้จักในชื่อ Counter- Reformation หรือการต้านหรือตีกลับการปฏิวัติ (ของมาร์ติน ลูเธอร์)
ด้วยความที่คณะสงฆ์ของนักบุญ Ignatius อยู่ในวินัย ช่วยเหลือประชาชนคนยากคนจน เดินทางเผยแพร่ศาสนาไปหลายๆ ประเทศ

ยิ่งไปกว่านั้นเมื่อไปถึงที่ใดซึ่งมีวัฒนธรรมต่างไปจากวัฒนธรรมของตัวเอง ก็ยังช่วยส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่นนั้นๆ ต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนของชนกลุ่มน้อย ทำให้คนท้องถิ่นประเทศต่างๆไม่รู้สึกว่าคณะเยซูอิตเป็นต่างชาติที่มายัดเยียดวัฒนธรรมและศาสนา
แต่มาคอยช่วยเหลือ และทำให้ชีวิตพวกเขาดีขึ้น
นักบวชคณะเยซูอิตจึงเป็นที่รักของประชาชนในหลายประเทศ

และตามธรรมเนียมของชาวคริสต์ที่นิยมตั้งชื่อลูกตามชื่อของนักบุญต่างๆ ชาวคาทอลิกจำนวนมากในหลายประเทศจึงนิยมตั้งชื่อให้ลูกชายตัวเองว่า Ignatius (อิกเนเชียส)

ตอนที่ 5 กำเนิดคำว่านาซี

ชาวยุโรปก็มีการเรียกชื่อเล่นเหมือนกับที่เราคุ้นเคยกัน
เพียงแต่ชื่อเล่นแบบคนไทย มักเป็นชื่อที่ต่างไปจากชื่อจริง เช่น ผมชื่อจริงชื่อชัชพล แต่ชื่อเล่นว่าเอ้ว

แต่ชื่อเล่นของชาวยุโรป มักจะเป็นชื่อย่อ หรือที่เพี้ยนไปของชื่อจริง เช่น คริสโตเฟอร์ ก็อาจมีชื่อเล่นว่า คริส
เอ็ดเวิรด์ ก็อาจมีชื่อเล่นว่า เอ็ด หรือ
อลิซาเบธ ก็อาจจะชื่อเล่นว่า ลิซ หรือ เบธ ก็ได้ เป็นต้น

ชื่อเล่นหนึ่งที่นิยมกันของ Ignatius ในดินแดนของชาวเยอรมันก็คือ Ignatz (อิกนัตซ์) ซึ่งในเวลาต่อมาก็ถูกเรียกย่อลงอีกและเสียงเพี้ยนกลายเป็นคำว่า นาซี

ถึงเวลานี้ใครมีชื่อว่า Ignatius ก็มักจะมีชื่อเล่นว่า นาซี ไปโดยปริยาย

ตอนที่ 6 กำเนิด ความหมายใหม่ของคำว่า นาซี

อย่างที่คุยกันไปก่อนหน้าว่า คนที่ลุกขึ้นมาเรียกร้องให้มีการปฏิรูปศาสนาคริสต์จนสุดท้ายนำไปสู่การปฏิวัติ และแยกนิกายเป็น โปรเตสแตนท์ขึ้นมา
คือนักบวชชาวเยอรมันที่ชื่อ มาร์ติน ลูเธอร์

ด้วยความที่จุดเริ่มต้นของการปฏิวัติเริ่มต้นขึ้นในดินแดนของคนที่ใช้วัฒนธรรมเยอรมันทั้งหลาย (ตอนนั้นเยอรมันยังไม่รวมประเทศ)
บวกกับเหตุผลทางการเมือง ทำให้รัฐต่างๆในเยอรมันจำนวนมากเลือกที่จะอยู่ฝั่ง โปรเตสแตนท์ มากกว่าคาทอลิก

แต่พื้นที่บางส่วน เจ้าผู้ปกครองรัฐเลือกที่จะเข้าข้างคาทอิลก
โดยเฉพาะดินแดนที่เรียกว่าแคว้นบาวาเรีย ชาวบ้านที่อาศัยในบาวาเรียจึงเป็นคาทอลิก พ่อแม่ในพื้นที่แห่งนี้ จึงนิยมตั้งชื่อลูกชายว่า Ignatius ซึ่งมีชื่อเล่นว่า Nazi

ในสายตาชาวเยอรมันอื่นๆจึงรู้สึกว่า บาวาเรียมีภาพลักษณ์ เป็นคาทอลิก

เมื่อได้ยินใครชื่อ Ignatius ก็จะรู้สึกว่าเจ้านาซีคนนี้ เป็นคาทอลิก เป็นพวกบาวาเรีย

เมื่อมาถึงประมาณช่วงต้นๆของศตวรรษที่ 20 (ค.ศ.1900 ต้นๆ)
ด้วยความที่รัฐต่างๆในดินแดนบาวาเรียมีวัฒนธรรมที่ค่อนข้างแข็ง
บวกกับความต่างทางศาสนาระหว่างคาทอลิกและโปรเตสแตนท์
ทำให้ชาวเยอรมันอื่นๆ มองว่าบาวาเรียแปลกแยก
และเริ่มดูถูกเหยียดหยามชาวบาวาเรียในสื่อต่างๆ

ด้วยเหตุผลที่ไม่ชัดเจนสักเท่าไหร่ แต่เชื่อว่าอาจเริ่มต้นมาจากชายเยอรมันอื่นๆเห็นนักบวชในคณะของเยซูอิตอยู่อย่างยากจน ทำงานที่อาจจะสกปรกลำบาก หนึ่งในวิธีดูถูกและล้อเลียนจึงทำผ่านตัวการ์ตูน ที่วาดให้ดูเป็นชาวนายากจน โง่ๆ ทึ่มๆ

และนิยมให้ตัวการ์ตูนที่โง่ ๆ ทึ่มๆ มีชื่อว่า นาซี

ไม่นานนัก คำว่า นาซี จากเดิมที่เป็นคำกลางๆ ก็เปลี่ยนไปมีความหมายทางลบว่า โง่ๆ ทึ่มๆ

ตอนที่ 7 กำเนิดฮิตเลอร์ และกองทัพนาซี

ในวันที่ 20 เมษายน ค.ศ. 1899 เด็กชายอดอลฟ์ ฮิตเลอร์ ก็เกิดขึ้นมาบนโลก

แม้ว่าเขาจะเกิดในประเทศออสเตรีย แต่เขาเติบโตมาทางตอนใต้ของบาวาเรีย ทำให้เขามีสำเนียงของบาวาเรียติดตัวมาตลอด

หลังจากที่ เด็กชายฮิตเลอร์ พลาดหวังจะได้เป็นจิตรกรเพราะสอบเข้าเรียนต่อไม่ได้ชีวิตเขาก็พลิกผันเข้าสู่วงการทหารต่อด้วยการเมืองและจบด้วยการไปเป็นสมาชิกพรรคที่มีชื่อเต็มในภาษาเยอรมันว่า Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartie ซึ่งแปลเป็นภาษาอังกฤษได้ว่า National Socialist German Worker Party หรือย่อว่า NSDAP

พรรค NSDAPในช่วงแรกนั้นได้รับความนิยมและเติบโตขึ้นในแคว้นบาวาเรียของเยอรมัน ทำให้ในช่วงแรกๆ ถูกมองว่าเป็นพรรคจากบาวาเรีย

แต่ชาวเยอรมันโดยเฉพาะชาวเยอรมันนอกประเทศที่ไม่ชอบฮิตเลอร์พอเห็นคำว่า (NA)tionalso(ZI)alistische ก็มองเห็นช่องทางเลยว่าชื่อนี้สามารถย่อเป็นคำว่า Nazi ได้ พวกเขาจึงนิยมเรียกว่าพรรคนาซี ซึ่งในความหมายของพวกเขาคือ พรรคทึ่มๆ โง่ๆ

สำหรับตัวฮิตเลอร์และสมาชิกของพรรคเองไม่ชอบชื่อนี้เป็นอย่างมาก ดังนั้นในช่วงที่ฮิตเลอร์ยังมีชีวิตอยู่ชาวเยอรมันในประเทศเยอรมันจึงไม่สามารถเรียกพวกเขาว่า นาซี ได้

ส่วนชาวยุโรปอื่นๆที่ไม่เข้าใจความหมายนี้เห็นชาวเยอรมันพลัดถิ่นเรียกพรรคของฮิตเลอร์ว่านาซีก็พลอยเรียกตามว่า นาซี ไปด้วย
เมื่อสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง ฮิตเลอร์พ่ายแพ้สงครามบวกกับคนทั่วโลกชินกับคำว่านาซีไปเสียแล้ว

คำว่านาซี ที่ฮิตเลอร์เกลียดจึงสามารถเดินทางกลับเข้าประเทศเยอรมันได้อีกครั้งหนึ่ง

และทั้งหมดนี้ก็คือที่มาว่า ทำไมคำว่านาซีซึ่งฮิตเลอร์ เกลียดนักเกลียดหนาจึงอยู่คู่กับคำว่า ฮิตเลอร์ มาจนถึงทุกวันนี้ครับ …